Η αλήθεια για το φόρο στο τσίπουρο και τη χύμα κατανάλωση

Η Κομισιόν ενημέρωσε τη χώρα μας ότι υποχρεούται μέσα σε διάστημα 2 μηνών να εναρμονιστεί με τους κανόνες που προβλέπουν ίδιο φορολογικό συντελεστή για όλα τα προϊόντα που παρασκευάζονται από αιθυλική αλκοόλη εντός ΕΕ. Απαίτησε δηλαδή να διπλασιαστεί ο ΕΦΚ (Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης) για το τσίπουρο και τη ρακή, ώστε να εξισωθεί με τον κανονικό ΕΦΚ των λοιπών αλκοολούχων ποτών. Η Ελλάδα εφάρμοζε μειωμένο κατά 50% ΕΦΚ τόσο για αυτά τα δύο ποτά όσο και για το ούζο, με την αιτιολογία ότι πρόκειται για εθνικά προϊόντα, κι ως εκ τούτου υπόκεινται στις εξαιρέσεις του κανόνα. Παρότι όμως το ούζο κατατάσσεται επίσημα στην κατηγορία των εθνικών προϊόντων, για τα οποία υπάρχει ειδική μέριμνα από την Κομισιόν, για άγνωστο και ανεξήγητο λόγο δε συμβαίνει το ίδιο  με το τσίπουρο και τη ρακή.

Εξαιτίας αυτού του κενού η χώρα μας καλείται να διπλασιάσει τον ΕΦΚ στο τσίπουρο από €12,75 ανά λίτρο άνυδρης αλκοόλης σε €25,5, στα επίπεδα δηλαδή που είναι και για τα άλλα ποτά (ουίσκι, βότκα, τζιν κτλ). Όπως αποκαλύπτει ο παρακάτω πίνακας, αυτό συνεπάγεται μια αύξηση €3,57 στην τιμή του μπουκαλιού του 0,7 lt. Μαζί με το ΦΠΑ 23% η συνολική επιβάρυνση για τον καταναλωτή ανέρχεται σε €4,39.

Είναι προφανές ότι η αύξηση θα συντελέσει σε συμπίεση της ζήτησης, οδηγώντας σε μειωμένες πωλήσεις και άρα σε χαμηλότερα δημόσια έσοδα, εξανεμίζοντας δημοσιονομικά την άνοδο λόγω της υψηλότερης φορολόγησης. Θα επιφέρει επίσης χτύπημα στην ανταγωνιστικότητα αυτών των προϊόντων και κατ’ επέκταση στις προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου. Γι αυτό, η Ελλάδα πρέπει να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια που έχει ώστε να καταταχθεί το τσίπουρο ως εθνικό προϊόν στην ίδια κατηγορία με το ούζο και να προστατευθεί από το διπλασιασμό του φόρου.

 Στο 2^ο κομμάτι της κοινοτικής οδηγίας, η Κομισιόν ζητά την απαγόρευση της διακίνησης χύμα τσίπουρου. Εδώ το ζήτημα δεν είναι τόσο αθώο όσο φαίνεται εκ πρώτης. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη κερδοσκοπία και άνθηση του λαθρεμπορίου και της φοροδιαφυγής, επωφελούμενη από το πολύ χαμηλό καθεστώς φορολόγησης, αφού ο ΕΦΚ στο χύμα τσίπουρο ισοδυναμεί με μόλις το 1/8 του ΕΦΚ στο συσκευασμένο.

Πιο συγκεκριμένα, ενώ δηλώνονται μόλις 5-6 εκ λίτρα χύμα τσίπουρου ετησίως, η πραγματική ποσότητα που κυκλοφορεί στην Ελλάδα ανέρχεται σύμφωνα με εκτιμήσεις στα 30 εκ λίτρα! Τα 20 εκ εξ’ αυτών μάλιστα εισέρχονται παράνομα στη χώρα μας από Βουλγαρία, Αλβανία και Τουρκία και βαπτίζονται στις τοπικές αγορές ως «ελληνικό παρθένο προϊόν». Το κίνητρο είναι τα τεράστια περιθώρια κέρδους που αποκομίζουν οι συγκεκριμένοι διακινητές. Όχι μόνο εξαπατούν και αισχροκερδούν εις βάρος των καταναλωτών, αλλά και θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία μη τηρώντας τους κανόνες υγιεινής κατά την παραγωγή και την συσκευασία του. Σύμφωνα με  τους ειδικούς στο παράνομα εισαγόμενο τσίπουρο δεν διαχωρίζονται τα καλά σταφύλια από τα σάπια ούτε από τα κοτσάνια, με αποτέλεσμα μια σειρά από τοξικές ουσίες να περνούν στο τελικό προϊόν. Μεταξύ αυτών και η μεθανόλη που ως γνωστόν προκαλεί τύφλωση. Επίσης η νόθευση με μελάσα ή ζάχαρη είναι πολύ διαδεδομένη, ενώ έχουν βρεθεί μια σειρά από τοξικά μέταλλα προερχόμενα από τους πεπαλαιωμένους χάλκινους αποστακτήρες που χρησιμοποιούνται. Τέλος, η πώληση του γίνεται ως επί το πλείστον σε πλαστικά, ακατάλληλα για την υγεία μπουκάλια.

Ο δημοσιονομικός αντίκτυπος είναι εξίσου μεγάλος, διότι το κράτος χάνει σημαντικά ποσά. Ο παρακάτω πίνακας αποκαλύπτει πώς ενώ σήμερα το κράτος εισπράττει ΕΦΚ από το δηλωθέν χύμα τσίπουρο μόνο €3,7 εκ, αν ο συντελεστής εναρμονιστεί με το συσκευασμένο και δηλωθεί εξ’ ολοκλήρου η πραγματική ποσότητα (παταχθεί δηλαδή το λαθρεμπόριο και η παραοικονομία), τα έσοδα θα φτάσουν στα €153 εκ ετησίως. Με άλλα λόγια η σημερινή  απώλεια εσόδων μόνο από τον ΕΦΚ ανέρχεται ετησίως σε €150 εκ.

Αν μάλιστα σε αυτά προσθέσουμε τις απώλειες από μειωμένα έσοδα ΦΠΑ, φόρου εισοδήματος, τελωνεία, αλλά και τις χαμένες ασφαλιστικές εισφορές από την αδήλωτη εργασία, οι συνολικές απώλειες για το κράτος ξεπερνούν κατ’ εκτίμηση τα €270 εκ ετησίως. (ΣΗΜ: ο παρακάτω πίνακας βασίζεται σε παραδοχές)

Γίνεται ξεκάθαρο ότι πρέπει να θεσπιστούν κανόνες υγιούς ανταγωνισμού και να καταπολεμηθεί το λαθρεμπόριο και η φοροδιαφυγή.

1.    Η διακίνηση του τσίπουρου για εμπορικούς σκοπούς να επιτρέπεται μόνο στους παραγωγούς που έχουν άδεια ποτοποιού- αποσταγματοποιού και  έχουν κάνει έναρξη ασκήσεως επαγγέλματος στην εφορία

2.    Η παραγωγή για ιδία χρήση να γίνεται μόνο από αμπελουργούς, εγγεγραμμένους στο μητρώο αμπελουργών

3.    Η διάθεση στα καταστήματα να γίνεται υποχρεωτικά σε εμφιαλωμένες γυάλινες φιάλες, ώστε να υπάρχει ιχνηλασιμότητα με στόχο την προστασία της υγείας των καταναλωτών.

 

Οι εξαγωγές να γίνουν ο μοχλός ανάκαμψης της Ελλάδας

Τα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων εξουσίας υπόσχονται ενίσχυση των εξαγωγών για να τονωθεί η οικονομία. Στην πράξη όμως όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης ελάχιστα πράγματα έγιναν σε κεντρικό επίπεδο. Η ανυπαρξία στρατηγικού σχεδίου προώθησης των ελληνικών προϊόντων, εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση αύξησης της παραγωγής είναι εμφανής.

Στον παρακάτω πίνακα, αποκαλύπτεται ότι ενώ μέχρι το 2008  υπήρξε εκτίναξη των εισαγωγών, από την άλλη μεριά οι εξαγωγές αυξήθηκαν μεν, αλλά με πολύ πιο αργούς ρυθμούς, παρά την είσοδο της χώρας στο κοινό νόμισμα και την άρση πολλών εμπορικών περιορισμών. Γίνεται φανερό ότι η άνθηση της οικονομίας εκείνη την περίοδο στηρίχθηκε στην υπερκατανάλωση με δανεικά και όχι στο χτίσιμο μιας παραγωγικής βάσης. Από το ξέσπασμα της κρίσης το 2009 μέχρι σήμερα η κατάρρευση του σαθρού καταναλωτικού μοντέλου είχε ως συνέπεια την κάθετη πτώση των εισαγωγών. Αντί όμως να δοθεί έμφαση στις εξαγωγές, ως οδός διαφυγής από την κρίση, αυτές έχουν παραμείνει περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2008.

Τα κύρια αίτια αυτής της επιζήμιας καθίζησης των εξαγωγών είναι τα εξής:

·      Η έλλειψη ρευστότητας των επιχειρήσεων, λόγω 1) του ασφυκτικού οικονομικού περιβάλλοντος και 2) της μη χρηματοδότησής τους από το παραπαίον τραπεζικό σύστημα

·      Η αδυναμία χάραξης κεντρικής στρατηγικής και στόχευσης των χώρων στις οποίες πρέπει να εστιάζουν οι εξαγωγές, βάσει των χαρακτηριστικών του κάθε προϊόντος

·      Η υψηλή φορολογία

·      Η γραφειοκρατία στις υπηρεσίες εκτελωνισμού (πχ στο 1^ο εξάμηνο 2015 παρατηρείται πτώση 14% των εξαγωγών προς την Κίνα εξαιτίας τέτοιων προβλημάτων)

·      Η μειωμένη ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας παρά την εσωτερική οικονομική υποτίμηση που έλαβε χώρα τα τελευταία χρόνια

και τέλος

·      Τα capital controls, που ανέκοψαν την ανοδική πορεία του 1^ου εξαμήνου, η οποία συντελέστηκε κυρίως λόγω της πτώσης του Ευρώ

Στους παρακάτω 2 πίνακες παρατηρούμε ότι το 65% (€11-12 δις) των ελληνικών εξαγωγών (πλην πετρελαιοειδών) κατευθύνεται προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ το 35% (€6 δις) προς τις υπόλοιπες χώρες. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2001 ήταν 52% έναντι 48%. Είναι λοιπόν εμφανές ότι η είσοδος μας στο κοινό νόμισμα διευκόλυνε τις ελληνικές επιχειρήσεις και ευνόησε τις εξαγωγές.  

 

 

Στις πρώτες τρεις θέσεις των εξαγωγικών αγορών της Ελλάδας το 1^ο εξάμηνο του 2015 είναι η Ιταλία, η Γερμανία και η Τουρκία. Εντύπωση προκαλεί η χαμηλή θέση που καταλαμβάνουν η Κίνα (22^η), η Ρωσία (25^η), καθώς επίσης και η Αυστραλία (39^η), ο Καναδάς (40^η) και η Ινδία (54^η). Διαφαίνεται λοιπόν μεγάλο περιθώριο βελτίωσης  των εξαγωγών από τη διείσδυση  σε αυτές τις χώρες που πληθυσμιακά καλύπτουν το 50% του πλανήτη.

 

Τα κυριότερα ελληνικά εξαγώγιμα προϊόντα είναι: τα πετρελαιοειδή, τα φάρμακα και το ελαιόλαδο (παρουσιάζει μεγάλη αύξηση λόγω της χαμηλής παραγωγής στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες). Αρνητική έκπληξη είναι η χαμηλή θέση που καταλαμβάνει το κρασί (51^η) και η ηλεκτρική ενέργεια (96^η).

Πιο συγκεκριμένα:

 

Είναι υψίστης σημασίας να εστιάσουμε τις δυνάμεις μας στην αύξηση των εξαγωγών, ως αντίδοτο στην παρατεταμένη ύφεση και την εσωστρέφεια. Απαιτείται:

 

1.    Η σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος με την επιτυχή ολοκλήρωση της  ανακεφαλαιοποίησης, ώστε οι τράπεζες να χορηγούν με ρευστότητα την αγορά

2.     Η αξιοποίηση όλων των υπόλοιπων διαθέσιμων πόρων: ΕΣΠΑ, ΕΤΕΠ, ΕΤΕΑΝ κτλ, καθώς και άλλων επενδυτικών σχημάτων (πχ. venture capitals, funds κτλ)

3.    Χάραξη στρατηγικού σχεδίου προώθησης, με απώτατο στόχο να χτίσουμε σταδιακά ένα ισχυρό Brandname των ελληνικών προϊόντων, μέσω ανάδειξη της μοναδικότητας τους, της έλξης του τόπου καταγωγής τους, της διατροφικής τους συνήθειας κτλ

4.    Ενεργή συνεισφορά και από τις ελληνικές πρεσβείες ανά τον κόσμο, καθώς και στενή συνεργασία και με το υπουργείου τουρισμού, ώστε μέσω της διάδοσης των προϊόντων η χώρα να επωφεληθεί και τουριστικά

5.    Διακρατικές εμπορικές συμφωνίες και άρση των τελωνειακών εμποδίων

6.    Προστασία του ελληνικού σήματος προέλευσης των προϊόντων σε χώρες εκτός ΕΕ, όπου είναι συχνά τα φαινόμενα αντιγραφών.

Οι εξαγωγές μπορούν να αποτελέσουν το μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και να συντελέσουν σημαντικά στην ανάκαμψη της χώρας. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι μια αύξηση των εξαγωγών κατά 1,5%, αυξάνει το εθνικό εισόδημα (ΑΕΠ) κατά 0,5%, δηλαδή κατά σχεδόν €1 δις. Αξίζει να το πετύχουμε!

Ώρα αποφάσεων: τι σηματοδοτεί μια πιθανή αύξηση επιτοκίων της FED

Η παγκόσμια επιχειρηματική κοινότητα αναμένει με αγωνία την απόφαση της FED (Federal reserve of America, η Κεντρική Τράπεζα της Αμερικής) σχετικά με το αν θα προχωρήσει σε αύξηση ή όχι των επιτοκίων δανεισμού, για πρώτη φορά  μετά το ξέσπασμα της κρίσης το φθινόπωρο του 2008. Τότε η FED είχε ενεργήσει αστραπιαία και αποτελεσματικά εφαρμόζοντας ένα τεράστιο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και κάθετης μείωσης των επιτοκίων, με στόχο να δώσει ώθηση στην οικονομία των ΗΠΑ και να την απαγκιστρώσει από τις αρνητικές συνέπειες της κρίσης και το σπιράλ ύφεσης.

Εν αντιθέσει με την Ευρώπη, η FED ακολούθησε απλά κάποιες βασικές οικονομικές αρχές: σε περίοδο κάμψης της οικονομίας, χαμηλής ζήτησης και αποπληθωρισμού τα επιτόκια πρέπει να μειώνονται ώστε οι επιχειρήσεις, υπάρχουσες και νέες, να μπορούν να δανείζονται εύκολα και φθηνά και να προχωρούν σε επενδύσεις, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και αυξάνοντας τον οικονομικό κύκλο. Επιπλέον, οι καταθέτες μη έχοντας το κίνητρο υψηλών κερδών από τόκους, εξαιτίας της αντίστοιχης πτώσης των επιτοκίων καταθέσεων, στρέφουν τα χρήματα τους προς άλλες μορφές επενδύσεων και ουσιαστικά τα διοχετεύουν στην πραγματική οικονομία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, την αύξηση των εισοδημάτων και την αυξημένη ζήτηση που οδηγεί σε άνοδο των τιμών.

Η πολιτική της FED έχει οδηγήσει σε ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης γύρω στο +2,5% από το 2012 μέχρι σήμερα, αύξηση της κατανάλωσης και των κατασκευών, όπως και άνοδο του δομικού πληθωρισμού στο 1,8%. Την ίδια περίοδο η Ευρώπη γνώριζε ύφεση, υψηλή ανεργία, έλλειψη ρευστότητας και αποπληθωρισμό, οδηγώντας σε έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια και προβληματισμό. 

Από τις αρχές του έτους η ηγεσία της FED συνεχώς σκέφτεται μια αύξηση των επιτοκίων, την οποία όμως αναβάλλει διότι:

1.         Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ δεν έχει φτάσει στα επιθυμητά επίπεδα του 2%. Μια αύξηση επιτοκίων θα τον έσπρωχνε εκ νέου προς τα κάτω.

2.         Η υποτίμηση του Ευρώ αλλά και η πρόσφατη του Γιουαν (Κίνα) και άλλων νομισμάτων έναντι του δολαρίου οδήγησε σε μείωση των εξαγωγών αμερικάνικων προϊόντων, καθώς αυτά έγιναν ακριβότερα για τις υπόλοιπες χώρες. Επιπλέον ανατίμηση του δολαρίου θα επιδείνωνε περαιτέρω τις εξαγωγές.

3.         Όλες οι ισχυρές οικονομίες της υφηλίου ακολουθούν κι αυτές πλέον, έστω και με πολυετή καθυστέρηση, πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ώστε να ενισχύσουν την οικονομία τους, και να ξορκίσουν το φόβο της ύφεσης και της επενδυτικής κόπωσης.

4.         Το εύθραυστο οικονομικό κλίμα δέχθηκε ένα ακόμη ισχυρό πλήγμα με την πτώση των κινέζικών χρηματιστηρίων και την περιρρέουσα αβεβαιότητα για τις αντοχές της κινέζικης οικονομίας. Μια πιθανή αύξηση των επιτοκίων της FED θα εκπέμψει σήμα για μελλοντική επιβράδυνση της αμερικάνικης οικονομίας, κάτι το οποίο ενδέχεται να συμπαρασύρει προς τα κάτω την εύθραυστη ψυχολογία των αγορών παγκοσμίως και να δημιουργήσει αρνητικό κλίμα.

5.         Έγκυροι οικονομολόγοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι μια ραγδαία αύξηση των επιτοκίων θα οδηγήσει σε μείωση του ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά -0,4%

Αν τελικώς η FED προχωρήσει σε αύξηση, αυτή η απόφαση θα έχει και θετικό και αρνητικό αντίκτυπο για την Ελλάδα. Το θετικό θα είναι ότι η εκ νέου ανατίμηση του δολαρίου έναντι του Ευρώ θα ενισχύσει τις ελληνικές εξαγωγές και τον τουρισμό. Αν όμως οι αυξήσεις των επιτοκίων διαδέχονται η μια την άλλη τα επόμενα τρίμηνα, η αναμενόμενη επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας εκτός από την πτώση και την αναστάτωση που θα προκαλέσει στις αγορές, ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο την εύθραυστη ανάκαμψη των οικονομιών της Ευρωζώνης, επηρεάζοντας εμμέσως και τη χώρα μας.

Η επιτυχία του 3ου μνημονίου θα κριθεί τους επόμενους 9 μήνες. 180 δράσεις μέχρι τον Ιούνιο!

Η κυβέρνηση που θα σχηματισθεί μετά τις εκλογές θα κληθεί να φέρει εις πέρας ένα πολύ απαιτητικό και δύσκολο πρόγραμμα, καθώς βάσει του χρονοδιαγράμματος, θα πρέπει να διενεργήσει το 80% των απαιτούμενων δράσεων του μνημονίου σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο 9 μηνών. Πιο συγκεκριμένα, από τον Οκτώβριο μέχρι τον Ιούνιο 2016 σχεδόν 180 από τα 220 προαπαιτούμενα της συμφωνίας θα πρέπει να έχουν νομοθετηθεί και εφαρμοσθεί. Πρόκειται ασφαλώς για ένα εμπροσθοβαρές πρόγραμμα που εκτός από ένα σκληρό φορολογικό πακέτο περιλαμβάνει όλες τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε δημόσια διοίκηση, δικαιοσύνη, υγεία, ασφαλιστικό, φοροδιαφυγή κτλ, οι οποίες προβλέπονταν στα πρώτα 2 μνημόνια αλλά ποτέ δεν πραγματοποιήθηκαν. Περιλαμβάνει επίσης και επιπλέον απαιτούμενες ενέργειες, όπως αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, στη διακυβέρνηση των τραπεζών, στις συνθήκες ανταγωνισμού κ.αλ.  

Οι κύριες δράσεις, όπως περιγράφονται στη συμφωνία, εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα, καθώς επίσης και το αυστηρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους.

 

Αδιαμφισβήτητα η επιτυχία του νέου προγράμματος θα κριθεί από την ικανότητα των κυβερνόντων να εφαρμόσουν ταχύτατα το προβλεπόμενο πλαίσιο μεταρρυθμίσεων, αλλά κυρίως από τη βούλησή τους να συγκρουστούν με συντεχνίες, παγιωμένες νοοτροπίες και συμφέροντα. Είναι εξίσου υψίστης σημασίας για τα βασικά ζητήματα οι πολιτικές δυνάμεις να καταλήξουν σε κοινές λύσεις και να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή συναίνεση. Μόνο αν προωθήσουν έγκαιρα τα θετικά σημεία του μνημονίου θα μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα αντίβαρο στα σκληρά εισπρακτικά μέτρα και να ανακόψουν την ύφεση και την κοινωνική δυσαρέσκεια. Θα επιτύχουν επίσης την ομαλή χρηματοδότηση των υποχρεώσεων του κράτους και θα εξαλείψουν το κίνδυνο Grexit. Αν αντίθετα το πολιτικό προσωπικό επιδείξει για άλλη μια φορά πρωτοφανή κωλυσιεργία στην προώθηση των θετικών μέτρων και εφαρμόσει μονόπλευρα το σκληρό κομμάτι της συμφωνίας, η αποτυχία αυτής είναι δεδομένη με καταστροφικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες.

Το στοίχημα είναι να καταπολεμήσουμε τις χρόνιες παθογένειες και αγκυλώσεις που ταλαιπωρούν τη χώρα μας, ώστε η οικονομία να σταθεί στα πόδια της, να εισρεύσουν έσοδα στα δημόσια ταμεία  κι έτσι να δοθεί η δυνατότητα σταδιακής μείωσης της υπέρμετρης φορολογίας. Ο εθνικός στόχος είναι μέχρι το τέλος της τριετίας να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη των επενδυτών και να βγούμε στις αγορές, όπως το πέτυχαν η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και πρόσφατα η Κύπρος. Μόνο τότε θα απεμπλακούμε οριστικά από μνημόνια και επιτηρήσεις.