Με σχέδιο για την επόμενη ημέρα

Χρειάζεται επιτέλους να συμφωνήσουμε στα μεγάλα εθνικά ζητήματα, όπως είναι η χάραξη της επόμενης μέρας και η διαπραγμάτευση του χρέους. Είναι υποχρέωση όλων απέναντι στις επόμενες γενιές. Απαιτείται λοιπόν από όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου να έρθουν σε μια minimum συνεννόηση, ώστε η Ελλάδα: 1) να συντάξει ένα εθνικό σχέδιο δράσης και 2) να παρουσιασθεί με κοινή διαπραγματευτική γραμμή έναντι των πιστωτών της. Πρέπει επιτέλους να καταθέσουμε στο τραπέζι τη δική μας πρόταση. Να διατυπώσουμε εμείς τη μεταρρυθμιστική ατζέντα και να ορίσουμε τους μελλοντικούς δημοσιονομικούς μας στόχους, οι οποίοι θα είναι θετικοί και ρεαλιστικοί ταυτόχρονα. Στα 5 χρόνια της κρίσης ήμασταν χωρίς κανένα σχέδιο και απλά ακολουθούσαμε ασθμαίνοντας τις προτάσεις των δανειστών, κάποιες από τις οποίες αποδείχθηκαν εκτός πραγματικότητας.  Επίσης, η ενιαία γραμμή θα προσδώσει στη χώρα κύρος και συνοχή με προφανή στόχο να αποκτήσει πρόσβαση στην προληπτική πιστωτική γραμμή, χωρίς επαχθείς δεσμευτικούς όρους.

Παράλληλα στο εσωτερικό είναι απαραίτητο να γίνουν οι αναγκαίες τομές στη δημόσια διοίκηση με γνώμονα την αξιοκρατία και να αλλάξει η παγιωμένη αντίληψη περί κράτους «πατερούλη». Πρέπει πάση θυσία η χώρα να ανακτήσει την αξιοπιστία της και την εμπιστοσύνη των ξένων κυβερνήσεων, όπως φυσικά και των αδηφάγων αγορών. Έτσι μόνο θα απαγκιστρωθούμε μια ώρα αρχύτερα από τα καθεστώτα μνημονίων και επιτηρήσεων και θα πορευτούμε με τις δικές μας δυνάμεις στο μέλλον

Δημόσιο Χρέος - Αποτίμηση των 2 προτάσεων επίλυσης του

Το χρέος της Ελλάδας ανέρχεται σήμερα σε €322 δις, ίσο με το 175% του ΑΕΠ. Από αυτά, €195 δις προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, €32 δις από το ΔΝΤ, €45 δις αφορούν ομόλογα που έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ, €15 δις είναι βραχυπρόθεσμοι τίτλοι (έντοκα γραμμάτια), ενώ τα υπόλοιπα δάνεια αθροίζουν σε €35 δις.  

Τα δάνεια με τις περισσότερες πιθανότητες αναδιάρθρωσης είναι σαφέστατα τα €195 δις των Ευρωπαίων εταίρων, διότι: 1^ον) Το καταστατικό του ΔΝΤ δεν προβλέπει σε καμία περίπτωση αναδιάρθρωση δανεισμού. 2^ον) Η ΕΚΤ δεν έχει προς το παρών τη δυνατότητα έκδοσης Ευρωομολόγων, ώστε - μέσω της έκδοσής τους - να εξετάζαμε το ενδεχόμενο επαναγοράς/απορρόφησης ισόποσων ομολόγων που κατέχουν ιδιώτες. Ακόμα όμως κι αν αυτό συμβεί, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τη διάρκεια, τα επιτόκια και τους όρους ενός μελλοντικού Ευρωομολόγου.   

Οι δύο εναλλακτικές λύσεις που προτείνονται στο δημόσιο διάλογο είναι:

1.      Επιμήκυνση του διαστήματος αποπληρωμής των δανείων σε μεγάλο βάθος χρόνου, έστω 70 έτη, με σταθερό, «κλειδωμένο» επιτόκιο στα σημερινά ιστορικά χαμηλά επίπεδα (0.05%).

2.         Μονομερής διαγραφή δανεισμού 50%.

Αποτίμηση των 2 εναλλακτικών σεναρίων:

1.         Επιμήκυνση 70 έτη

·      Αν καθορίσουμε σε 1% το διηνεκές προεξοφλητικό επιτόκιο, η Παρούσα Αξία των €195 δις που θα αποπληρωθούν σε 70 χρόνια ισούται με: 195/(1 +1%)^70 = €97 δις. Δηλαδή η αξία του  δανείου μειώνεται κατά 98 δις, ήτοι -50,3%!!!

·      Η εξοικονόμηση τόκων από τα χαμηλά επιτόκια θα είναι €1,5 δις / χρόνο

·      Οι πιθανότητες αποδοχής από τους Ευρωπαίους είναι υψηλές, καθώς ήδη έχουν συμφωνήσει την επιμήκυνση του 2^ου πακέτου του ESM (€110 δις) στα 30 έτη και 10ετή περίοδο χάριτος πληρωμής τόκων. 

·    Η λύση αυτή έχει ως γνώμονα την επίτευξη μακροπρόθεσμης ανάπτυξης με εργαλείο τις μεγάλες και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα αναλάβει να περαιώσει η Ελλάδα ως αντάλλαγμα.

·      Επιπλέον δε θίγει τους λαούς της ΕΕ, οι οποίοι μέσω των κοινοβουλίων τους έχουν στηρίξει οικονομικά την Ελλάδα, ως εκ τούτου δεν υπάρχει καμία αρνητική οικονομική ή διπλωματική επίπτωση.

·      Η Ελλάδα παραμένει στο Ευρώ.

·      Οι αγορές είναι ανοιχτές για άντληση κεφαλαίων

2.         Μονομερής Διαγραφή

·      Με «κούρεμα» 50% το νέο  δάνειο ανέρχεται σε €97,5 δις, δηλαδή ελαφρώς μεγαλύτερο από την Παρούσα Αξία στο σενάριο της επιμήκυνσης!!!

·      Η εξοικονόμηση τόκων από τo μειωμένο ποσό δανείου (τα  επιτόκια προφανώς παραμένουν ως έχουν) θα είναι €1,1 δις / χρόνο, δηλαδή μικρότερη από αυτήν του 1^ου σεναρίου

·      Οι πιθανότητες αποδοχής από τους Ευρωπαίους είναι μηδενικές.

·  Μη αποδοχή θα οδηγήσει σε οικονομική αναταραχή και κλειστές αγορές για άντληση κεφαλαίων.

·      Η έξοδος από το Ευρώ είναι αναπόφευκτη.

·      Αλυσιδωτή αντίδραση: 1) Επιστροφή στη δραχμή, 2) υψηλός πληθωρισμός, 3) εσωτερικός δανεισμός για κάλυψη αναγκών, 4) Κατακόρυφη πτώση του ΑΕΠ, 5) διεθνής απομόνωση

Ξεκάθαρα λοιπόν η Ελλάδα πρέπει ΕΝΩΜΕΝΗ να δώσει με όλες τις δυνάμεις τη μάχη για την επίτευξη της επιμήκυνσης και να μην αιθεροβατεί σε μη εφικτές και επικίνδυνες προτάσεις.

Λύση στις παθογένειες του Ελληνικού Κράτους

Μετά από 5 χρόνια κρίσης και μνημονίων, οι χρόνιες παθογένειες που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία παραμένουν ισχυρές και αμετάβλητες:  1) το πελατειακό κράτος, 2) η χαμηλή παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα, 3) η διαφθορά και 4) η φοροδιαφυγή.

Προτείνονται συγκεκριμένες λύσεις για να εκλείψουν αυτά τα καίρια προβλήματα:

1)        Διαφθορά 
  · Αναδιάρθρωση του συντάγματος, με κατάργηση του άρθρου 86 περί ευθύνης υπουργών και εκλογίκευση του πλαισίου ασυλίας των βουλευτών

                   ·   Αλλαγή του εκλογικού νόμου και σπάσιμο των μεγάλων περιφερειών (πχ. Β’ Αθήνας), για να μην απαιτείται πολυδάπανη προεκλογική καμπάνια από έναν υποψήφιο και ο ίδιος να μην μπει σε διαδικασία συναλλαγής με πολίτες και συντεχνίες

                    ·  Τέλος στην πολυνομία και στα αναρίθμητα παραθυράκια των νόμων με εφαρμογή ενός τελικού νόμου

                        ·    Ενίσχυση των ανεξάρτητων αρχών

            ·  Πόθεν έσχες σε όλους τους δημόσιους λειτουργούς που κατέχουν θέση ευθύνης

                        ·    Σύσταση διεύθυνσης εσωτερικού ελέγχου στο δημόσιο

2)        Αναδιάρθρωση της δημόσιας διοίκησης:

·      Αξιοκρατική και ακομμάτιστη στελέχωση του ανθρώπινου δυναμικού

·     Μόνιμους υφυπουργούς σε ευαίσθητα υπουργεία (πχ. παιδείας, υγείας) 5ετούς θητείας, καθώς και μόνιμους γενικούς γραμματείς υπουργείων, εκλεγμένους μέσω της διαδικασίας Opengov

·   «Restructuring» των δομών και των υπηρεσιών του δημοσίου με στόχο την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και την αύξηση της παραγωγικότητας: πχ. ενοποιήσεις οργανισμών και διευθύνσεων όπου κρίνεται ωφέλιμο και διασύνδεση των κατακερματισμένων φορέων με κοινή ηλεκτρονική βάση δεδομένων

·    Ενιαίο και δίκαιο μισθολόγιο

·   Αξιόπιστη αξιολόγηση «360^ο» των δημοσίων υπαλλήλων, βάσει μετρήσιμων στοιχείων, υπό την εποπτεία του ΑΣΕΠ.

· Ανώτατο όριο πρωτογενών δαπανών ανά υπουργείο, χωρίς δυνατότητα ανατροπής του από συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς και «έκτακτες επιχορηγήσεις». Συνεχής έλεγχος των δαπανών από το ΓΛΚ, στο οποίο πρέπει να δοθεί το δικαίωμα της αυξημένης εποπτείας.

·  Μηχανογράφηση παντού και παράλληλη επιμόρφωση του προσωπικού.

3)        Μείωση της φοροδιαφυγής

·  Ενθάρρυνση των συναλλαγών ηλεκτρονικά ή με τη χρήση απλής χρεωστικής κάρτας.

·   Σύνδεση των ταμιακών μηχανών με το ηλεκτρονικό σύστημα taxis

·   Απελευθέρωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού από τον έλεγχο μισθωτών – συνταξιούχων, ώστε να δοθεί έμφαση σε κλάδους και επαγγέλματα με μεγάλο ποσοστό απόκρυψης εισοδημάτων

·   Να εκπίπτουν οι αποδείξεις από τους ελεύθερους επαγγελματίες. Επίσης σε ορισμένες κατηγορίες επαγγελμάτων να επανέλθει η λύση του «τεκμαρτού εισοδήματος», ώστε να απελευθερωθούν ανθρώπινοι πόροι και κεφάλαια και να  απασχοληθούν σε περιπτώσεις μεγάλης φοροδιαφυγής

· Άμεση και ταυτόχρονη εφαρμογή του ηλεκτρονικού συστήματος ελέγχου εισροών-εκροών όγκου καυσίμων σε όλα τα στάδια διακίνησης μέχρι τον τελικό καταναλωτή για την πάταξη του λαθρεμπορίου καυσίμων

·  Καλλιέργεια κλίματος φορολογικής ηθικής και συνείδησης στους πολίτες

Προτάσεις Οικονομικής Πολιτικής

Εντός των επόμενων εβδομάδων φαίνεται πως κλείνει ένας κύκλος 4,5 ετών, που περιελάμβανε την υπογραφή 2 μνημονίων και την εφαρμογή μιας ιδιαίτερα επώδυνης δημοσιονομικής προσαρμογής. Το παράδοξο με το πρόγραμμα χρηματοδότησης είναι ότι από την πλευρά του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης τελειώνει το Φλεβάρη 2015 (μετά τη δίμηνη παράταση που δόθηκε) με την τελευταία δόση των €1,8 δις,  ενώ οι εναπομείνασες δόσεις του ΔΝΤ εκτείνονται ως το Φλεβάρη 2016 (€7 δις το 2014 και €8,2 δις το 2015-16). Η Ελλάδα έχει λάβει μέχρι σήμερα €227 δις, εκ των οποίων €34,5 δις αφορούσαν την ανακεφαλαίωση των τραπεζών. Με μια ιδιαίτερα σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή και τη λήψη μέτρων €60 δις οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν από €83 δις το 2009 σε €56 δις το 2014 (εκτιμ) και το έλλειμμα (πλέον τόκων) από €31 δις σε €2,5 δις.

Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα η οικονομία να χάσει το ¼ της δύναμης της, ενώ η πλειοψηφία των πολιτών να απωλέσει μεγάλο μέρος του διαθέσιμου εισοδήματος της λόγω της ύφεσης και της τεράστιας αύξησης των φόρων. Η μείωση δε των δαπανών συντελέστηκε μόνο με τυφλές, οριζόντιες περικοπές κι όχι με αναδιάρθρωση των δομών και της λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού. Το πρωτογενές πλεόνασμα μάλιστα που έχει επιτευχθεί δεν είναι προϊόν ανάπτυξης ή έστω τεχνητής αύξησης μέσω πληθωρισμού, αλλά αφαίμαξης του εισοδήματος των πολιτών μέσω της υπερφορολόγησης.

Το χειρότερο μάλιστα είναι ότι δεν έχει καταρτιστεί ένα σχέδιο επανεκκίνησης της οικονομίας και ότι οι αιτίες που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία είναι ακόμα εδώ:  1) το πελατειακό κράτος, 2) η διαφθορά, 3) η παραοικονομία, που εκτιμάται σε €44 δις (24% του ΑΕΠ), 4) το καταναλωτικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας, όπου η κατανάλωση αγγίζει το 90% του ΑΕΠ (πολύ υψηλότερο του μέσου όρου στην Ευρώπη), ενώ η παραγωγή καλύπτει μόλις το 15% του συνολικού εγχώριου προϊόντος, και 5) η νοοτροπία του «λεφτά υπάρχουν», ασχέτως αν είναι δανεικά.

Η οικονομική πολιτική λοιπόν πρέπει να στηριχθεί σε 3 άξονες:

1)        Επίλυση του χρέους

2)        Επανεκκίνηση της οικονομίας

3)        Στροφή προς ένα παραγωγικό μοντέλο οικονομίας

1)        Χρέος: Από τα συνολικά €322 δις, τα δάνεια με τις περισσότερες πιθανότητες αναδιάρθρωσης είναι σαφέστατα τα €195 δις των Ευρωπαίων εταίρων. Η πλέον ενδεδειγμένη λύση είναι η επιμήκυνση του διαστήματος αποπληρωμής τους σε μεγάλο βάθος χρόνου, έστω 70 έτη, με σταθερό, «κλειδωμένο» επιτόκιο στα σημερινά ιστορικά χαμηλά επίπεδα (0.05%). Τα πλεονεκτήματα αυτής της λύσης είναι τα εξής:

·         Οι πιθανότητες αποδοχής από τους Ευρωπαίους είναι υψηλές, καθώς ήδη έχουν συμφωνήσει την επιμήκυνση του 2^ου πακέτου του ESM (€110 δις) στα 30 έτη και 10ετή περίοδο χάριτος πληρωμής τόκων

·        Εφόσον καταφέρουμε να σπρώξουμε την αποπληρωμή σε τέτοιο βάθος χρόνου, αυτόματα η Παρούσα Αξία των δανείων απομειώνεται περίπου στο μισό.
·         Η εξοικονόμηση τόκων από τα χαμηλά επιτόκια θα είναι €1,5 δις / χρόνο
·    Δε θα υπάρξει καμία αρνητική οικονομική ή διπλωματική επίπτωση, ενώ στόχος είναι η επίτευξη μακροπρόθεσμης ανάπτυξης με εργαλείο τις μεγάλες και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα καθορίσει η Ελλάδα ως αντάλλαγμα

2)        Επανεκκίνηση της οικονομίας με τις εξής ενέργειες:

Ø Ελεγχόμενη Δημοσιονομική Χαλάρωση

                ·      Κατάργηση έκτακτης εισφοράς

                ·     Αλλαγή ΕΝΦΙΑ με αφορολόγητο 1^ης κατοικίας έως ένα όριο (πχ. 100 τ.μ.)

                ·    Μείωση συντελεστή φόρου εισοδήματος επιχειρήσεων σταδιακά στο 20% από 26% σήμερα.

Ø Ενίσχυση Επιχειρηματικότητας

                 ·     Σταθερό φορολογικό σύστημα

                 ·     Γρήγορη ίδρυση και αδειοδότηση νέας επιχείρησης με την ελάχιστη δυνατή επαφή μεταξύ επιχειρηματία και αρμόδιων  δημόσιων λειτουργών

·      Απελευθέρωση διαθεσίμων πόρων ΕΤΕΑΝ, ΕΣΠΑ, ΕΤΕΠ

·   Βελτίωση των τουριστικών υποδομών και επέκταση της τουριστικής περιόδου όλο το χρόνο με προώθηση του συνεδριακού και θεματικού τουρισμού.

·      Απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας για μείωση του ενεργειακού κόστους

· Βελτιωμένος πτωχευτικός κώδικας, που θα δίνει 2η ευκαιρία σε εκείνους που προσπάθησαν αλλά απέτυχαν

Ø Ενίσχυση Εξαγωγών

· Εθνικό Branding των προϊόντων της χώρας μας, τα οποία διαθέτουν σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα
·      Στοχευμένες αγορές και κινητοποίηση ακόμη και των ελληνικών πρεσβειών
·      Προστασία των ελληνικών σημάτων σε χώρες εκτός ΕΕ
·      Αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης
·      Μείωση των σχετικών τελών και εισφορών

3)        Παραγωγικό μοντέλο:

       Ø Αύξηση του ποσοστού του ΑΕΠ για έρευνα – καινοτομία (σήμερα είναι μόλις 0,3% του ΑΕΠ)

· Σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος θα συγχρηματοδοτεί τα ερευνητικά προγράμματα των πανεπιστήμιων (στα πρότυπα της Ιρλανδίας και της Φιλανδίας).

·      Έμφαση στο νεανικό  επιχειρείν και τις start up επιχειρήσεις  

· Δυνατότητα σπουδών εντός μιας επιχείρησης με άσκηση εργασίας και έρευνας ταυτόχρονα

   Ø Το ΕΣΠΑ και το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων να δώσουν το βάρος σε παραγωγικά έργα και υποδομές.
  Ø  Αντί της σημερινής κατακερματισμένης γεωργίας, ενθάρρυνση της δημιουργίας σύγχρονων τοπικών συνεταιριστικών ενώσεων, γεωργικών και αλιευτικών, οι οποίες: i) θα διαθέτουν τους πόρους και τα μηχανήματα να προχωρήσουν σε κάθετη ολοκληρωμένη παραγωγή, ii) θα έχουν πρόσβαση σε διευρυμένο δίκτυο διανομής εντός & εκτός Ελλάδας και iii) θα αποκτήσουν διαπραγματευτική  ισχύ έναντι των πελατών τους.