Αυτός ο χειμώνας θα πάει καλά. Ο επόμενος?

 Όλοι μας έχουμε την απορία πώς θα κυλήσει ο φετινός χειμώνας. Από τη μία ο πόλεμος στην Ουκρανία. Θα έχουμε φυσικό αέριο και σε ποια τιμή? Από την άλλη η ακρίβεια. Πότε θα σταματήσουν οι αυξήσεις στις τιμές που παρατηρούμε κάθε εβδομάδα?

Το 2022 είναι μια χρονιά που μέχρι στιγμής κυλάει καλά για την ελληνική οικονομία. Μετά από 2 χρόνια καραντίνας, ένα μέρος από τα χρήματα που αποταμιεύτηκαν τον καιρό της πανδημίας διοχετεύτηκε στην αγορά μέσω κατανάλωσης και επενδύσεων.  Η έκρηξη επίσης του τουρισμού έφερε έσοδα και δουλειές.

Γέμισε βεβαίως και τα κρατικά ταμεία, ώστε αυτά να μπορέσουν να επιδοτήσουν το ρεύμα και τη θέρμανση. Η Ελλάδα μάλιστα, όπως και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, φαίνεται πως βρήκε εναλλακτικούς τρόπους για να διατηρήσει επαρκή αποθέματα ενέργειας για φέτος. Έτσι και η τιμή του φυσικού αερίου έχει μειωθεί αισθητά το τελευταίο διάστημα.

Ο φετινός χειμώνας λοιπόν φαίνεται πως θα κυλήσει ομαλά, χωρίς προβλήματα.

Η ακρίβεια όμως θα συνεχίσει να υφίσταται. Ακόμα κι αν φρενάρει κάποια στιγμή η άνοδος των τιμών στα προϊόντα και τις υπηρεσίες, πάλι ακριβά θα μας φαίνονται, από τη στιγμή που οι μισθοί παραμένουν ίδιοι. Η ακρίβεια λοιπόν θα οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης.

Η αύξηση επίσης των επιτοκίων στην οποία προχώρησαν οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως για να φρενάρουν τον πληθωρισμό δυσκολεύει τόσο την αποπληρωμή των υπάρχοντων δανείων όσο και την άντληση χρημάτων μέσω νέων δανείων. Αυτό σημαίνει λιγότερες επενδύσεις και άρα λιγότερες νέες θέσεις εργασίας.

Οι παραπάνω παράγοντες θα σπρώξουν αργά ή γρήγορα την οικονομία σε ύφεση το 2023, τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Από την παγκόσμια ύφεση ενδέχεται να επηρεαστεί αρνητικά ο ελληνικός τουρισμός το επόμενο καλοκαίρι, καθώς και οι εξαγωγές.   

Επίσης, η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία φαντάζει σήμερα το πιο πιθανό σενάριο. Κάτι τέτοιο ασφαλώς δεν προμηνύει καλές εξελίξεις στο ζήτημα της ενέργειας. Ούτε για τις τιμές ούτε για τις διαθέσιμες ποσότητες. Πόσο θα επηρεάσει αυτό τη χώρα μας κανείς δεν μπορεί να πει σήμερα με βεβαιότητα. Θα είμαστε σε θέση να εξασφαλίσουμε τα αναγκαία αποθέματα για τον επόμενο χειμώνα?

Τέλος, το 2023 είναι χρονιά εκλογών στην Ελλάδα. Πιθανότατα μάλιστα να χρειαστούν διπλές εκλογές μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα για την ανάδειξη κυβέρνησης. Αυτό σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να εκτροχιάσει τα δημοσιονομικά αποτελέσματα και να δημιουργήσει ελλείμματα. Γιατί πλέον δεν μπορούμε να δανειζόμαστε από τις αγορές με 5% επιτόκιο.

Από όλα τα παραπάνω γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι τα δύσκολα δεν πέρασαν τόσο απλά, άλλα ενδέχεται να τα βρούμε μπροστά μας αν δεν προσέξουμε. Γι αυτό απαιτείται η ηγεσία του τόπου να είναι καλά προετοιμασμένη και να έχει καταστρώσει ένα σχέδιο αντιμετώπισης της κάθε αναποδιάς που μπορεί να προκύψει. Ας προσέχουμε για να έχουμε.

Το μόνο καλό του πληθωρισμού

Το μοναδικό καλό που βγαίνει από τον υψηλό πληθωρισμό είναι ότι αυξάνεται το ΑΕΠ της χώρας σε τρέχουσες τιμές. Αυτό σημαίνει πως μειώνεται η σχέση ΧΡΕΟΣ / ΑΕΠ.

Το ΑΕΠ της Ελλάδας αναμένεται να ξεπεράσει τα €200 δις φέτος, αυξημένο κατά περίπου €20 δις σε σχέση με πέρυσι, κυρίως λόγω του πληθωρισμού.

Δυστυχώς όμως το χρέος της Ελλάδας έχει αυξηθεί κι αυτό κατά €25 δις την τελευταία τριετία (από €331 στα τέλη του 2019 σε €356 δις σήμερα). 

Αυτό συνέβη διότι τα έτη 2020-21 παρουσιάστηκαν μεγάλα ελλείμματα, εξαιτίας της πανδημίας, ενώ φέτος αναμένεται εκ νέου έλλειμμα κοντά στα 10 δις.

Επιπλέον, φέτος αναμένεται εκ νέου έλλειμμα κοντά στα 10 δις (2% πρωτογενές έλλειμμα = €4 δις + €5,6 δις τόκοι). Μη ξεχνάμε άλλωστε πως τα αυξημένα φορολογικά έσοδα θα διατεθούν για την ενίσχυση ενάντια στο υψηλό κόστος ενέργειας.  

Θα πρέπει λοιπόν η χώρα μας να ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια συνετή δημοσιονομική πολιτική. Να σταματήσει δηλαδή  να παράγει ελλείμματα για να μπορέσει να ανασάνει από το βραχνά του χρέους. 

Κι αυτό θα γίνει με τη βοήθεια του… πληθωρισμού!

Ο μόνος τρόπος να πέσει η ακρίβεια είναι με…

Στην αρχή ήταν ο κορωνοϊός και οι καθυστερήσεις που προκάλεσε στην παραγωγή και τη μεταφορά των πρώτων υλών.

Ύστερα ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία, που εκτόξευσε τις τιμές στην ενέργεια και τα καύσιμα.

Έτσι, είμαστε πλέον αντιμέτωποι με αλλεπάλληλες αυξήσεις τιμών…

Αν μάλιστα προσθέσουμε και την κερδοσκοπία στην οποία επιδίδονται αρκετές επιχειρήσεις και επαγγελματίες στη χώρα μας, τότε το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο.

H ακρίβεια που μαστίζει την ελληνική κοινωνία θα μπορούσε να μειωθεί με τη μείωση των φόρων: 1) του ΦΠΑ και 2) του ΕΦΚ στα καύσιμα.

Κάτι τέτοιο όμως δε φαίνεται ορατό. Αντί αυτού, η κυβέρνηση προτιμά να δίνει επιδόματα με προεκλογικό άρωμα. Δημοσιονομικά το κόστος είναι πάνω κάτω το ίδιο.

Η επιβολή πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου θα ανακούφιζε κάπως το κόστος ενέργειας. Δεν ξέρουμε όμως αν είναι εύκολο να προχωρήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η ακρίβεια θα μπορούσε επίσης να μειωθεί αν υπήρχε υγιής και σε βάθος ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά και ικανός ελεγκτικός μηχανισμός. Κάτι τέτοιο όμως δε συμβαίνει.

Δυστυχώς λοιπόν, ο μόνος τρόπος για να πέσουν οι τιμές είναι η μείωση της ζήτησης.

Αυτό όμως σημαίνει πως οι καταναλωτές δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες (εκτός αν κάποιοι συνειδητά απέχουν από την αγορά ορισμένων εξ αυτών).

Ήδη παρατηρούμε στα supermarkets, που η μείωση του τζίρου αγγίζει το 10%, να εμφανίζονται περισσότερες προσφορές και εκπτώσεις σε διάφορα είδη.

Η μείωση όμως της ζήτησης οδηγεί σε ύφεση. Και οι συνέπειες της ύφεσης μπορεί να είναι αλυσιδωτές. Τις βιώσαμε άλλωστε την προηγούμενη δεκαετία…

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ

Χτυπάει καμπανάκι για το χρέος της Ελλάδας η αύξηση του επιτοκίου δανεισμού της χώρας στο 1,35% (από 0,55% τον Αύγουστο). Αναμένεται μάλιστα να αυξηθεί περαιτέρω το επόμενο διάστημα, λόγω του υψηλού πληθωρισμού, που ωθεί τα επιτόκια προς τα πάνω και καθιστά τα ομόλογα λιγότερο ελκυστικά.

Το χρέος έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Από €312 δις το 2015 αναμένεται να φθάσει τα €355 δις το 2022. Σχεδόν διπλάσιο του ελληνικού ΑΕΠ. Στα 2 χρόνια της πανδημίας δανειστήκαμε συνολικά €20 δις για να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειές της. Το 2022 θα χρειαστούμε ακόμη €5 δις, καθώς ο προϋπολογισμός αναμένεται εκ νέου ελλειμματικός. Παρότι δεν αναμένεται Lockdown και η χώρα θα καταγράψει ισχυρή ανάπτυξη.

Θα πρέπει λοιπόν να είμαστε πολύ συνετοί στη δημοσιονομική πολιτική. Να περιοριστούν οι εστίες σπατάλης στο δημόσιο και να μπει φρένο στις προσλήψεις συμβασιούχων και μετακλητών.

Η αύξηση δαπανών οδηγεί σε νέα χρέη

 Η ανάπτυξη επιστρέφει δυναμικά. Η χώρα μας αφήνει πίσω τις συνέπειες της πανδημίας. Το 2022, το ΑΕΠ αναμένεται να είναι το υψηλότερο της τελευταίας δεκαετίας. 

Τότε γιατί ο προϋπολογισμός του 2022 εμφανίζει έλλειμμα €7 δισ., ενώ το 2019 είχαμε πλεόνασμα €3 δισ.;
Η απάντηση είναι η αύξηση των κρατικών δαπανών. Πιο συγκεκριμένα:
* €7 δισ. υψηλότερες δαπάνες έναντι του 2019

+€1 δισ. αυξημένη μισθοδοσία δημοσίων υπαλλήλων
+ €1 δισ. δαπάνες αντιμετώπισης της πανδημίας
+€1 δισ. αυξημένοι εξοπλισμοί άμυνας
+€1 δισ. αποθεματικό (για κάλυψη έκτακτων αναγκών) 
+€1,5 δισ. προς ασφαλιστικά ταμεία (αύξηση ποσοστού αναπλήρωσης συντάξεων, αύξηση νέων συνταξιούχων, μείωση 3% ασφαλιστικών εισφορών)
+€1,5 δισ. αυξημένες πιστώσεις υπό κατανομή (αφορά επιχορήγηση ζημιογόνων δημόσιων οργανισμών; αναμένουμε περαιτέρω ανάλυση στην εισηγητική έκθεση)

* €2 δις υψηλότερο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.

Πολύ σωστά η κυβέρνηση εφαρμόζει ένα πρόγραμμα μείωσης φόρων για να τονώσει την ανάπτυξη και να ανακουφίσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Η μείωση φόρων όμως πρέπει να συνοδεύεται και από μείωση λειτουργικών δαπανών. Σε διαφορετική περίπτωση δημιουργούνται δημοσιονομικές "τρύπες".

Κι αν το 2020 και το 2021 είχαμε δικαιολογημένα αυξημένες ανάγκες, λόγω της απαραίτητης ενίσχυσης που δόθηκε σε όσους επλήγησαν από την πανδημία, το 2022 το αντίστοιχο κονδύλι είναι λιγότερο από €1 δισ.   

Φαίνεται πως υπάρχει ακόμα πολύ "λίπος" και πολλές εστίες σπατάλης στο στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα. 

Για παράδειγμα, το πάρτι προσλήψεων συνεχίζεται αμείωτο και επί Νέας Δημοκρατίας.

Όπως αποκαλύπτει ο παρακάτω πίνακας, οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι περισσότεροι κατά 46.500 χιλιάδες τα τελευταία 2 χρόνια. 

Παρότι το τακτικό προσωπικό παραμένει σταθερό, οι συμβασιούχοι έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί σε σχέση με το 2014! Πλησιάζουν μάλιστα σε αριθμό το 2009. 

Η τακτική που ακολούθησε ο ΣΥΡΙΖΑ φορτώνοντας με συμβασιούχους και μετακλητούς το δημόσιο έχει επεκταθεί και επί ΝΔ. Όταν ανέλαβε η σημερινή κυβέρνηση, είχε συμφωνήσει με τους δανειστές στα πλαίσια της μεταμνημονιακής εποπτείας να μειώσει τους συμβασιούχους κατά 10 χιλιάδες. Τους αύξησε όμως κατά 47 χιλιάδες! Αν αφαιρέσουμε τις 20 χιλιάδες προσλήψεις που έχουν γίνει λόγω της πανδημίας, τότε μιλάμε για επιπλέον 27 χιλιάδες.

Ως αποτέλεσμα το μισθολογικό κόστος του δημοσίου έχει αυξηθεί κατά €1 δισ. μέσα σε 2 χρόνια και συνολικά κατά €3 δισ. σε σχέση με το 2015!

Φυσικά δεν είναι μόνο αυτό. Τρανταχτά παραδείγματα είναι οι εκατοντάδες δημόσιοι οργανισμοί χωρίς ουσιαστικό αντικείμενο, το κατακερματισμένο σύστημα προμηθειών, οι δεκάδες ζημιογόνες δημόσιες επιχειρήσεις που δεν λένε να εξορθολογισθούν και κοστίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια κάθε χρόνο στους φορολογούμενους. Και άλλα πολλά.

Επίσης θα πρέπει να προσεχθεί η συνταξιοδοτική δαπάνη και συνολικά να διαφυλαχθεί η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Από τη μία τα δημογραφικά δεδομένα είναι πολύ άσχημα. Η ελληνική κοινωνία γερνάει επικίνδυνα και οι ειδικοί αναμένουν αυξημένες συνταξιοδοτήσεις τα προσεχή χρόνια. 

Από την άλλη δεν έχει υπολογισθεί το κόστος της σταδιακής μετάβασης στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Σήμερα το σύστημα είναι πλήρως αναδιανεμητικό και οι εισφορές μας πάνε απευθείας για την πληρωμή των συντάξεων. Πολύ σωστά θα πρέπει να γίνει και κεφαλαιοποιητικό. Όμως ας μας πει κάποιος πόσο θα είναι το έλλειμμα που θα προκύψει τα πρώτα χρόνια, αφού κάποιες εισφορές αντί να πηγαίνουν για τις συντάξεις θα πηγαίνουν σε ένα ειδικό αποθεματικό και θα επενδύονται μακροπρόθεσμα. Και πώς θα καλυφθεί αυτό το κενό; 

Όλα τα παραπάνω έχουν συντελέσει στην αύξηση του δημόσιου χρέους τα τελευταία χρόνια. Από €312 δισ. το 2015 το χρέος αναμένεται να φθάσει τα €355 δισ. το 2022. Σχεδόν διπλάσιο του ελληνικού ΑΕΠ.

Ασφαλώς, ένα μεγάλο μέρος της αύξησης προέρχεται 1) από τη δημιουργία του μαξιλαριού των ταμιακών διαθεσίμων και 2) από τις αυξημένες ανάγκες αντιμετώπισης της πανδημίας. Παρόλα αυτά μιλάμε για μία σημαντική άνοδο κατά €43 δισ. μέσα σε 7 χρόνια. 

Πέρυσι και φέτος δανειστήκαμε φθηνά, εκμεταλλευόμενοι την πολιτική μηδενικών επιτοκίων και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αν όμως στο άμεσο μέλλον αυξηθούν τα επιτόκια για να ανακόψουν τον πληθωρισμό θα αυξηθεί σημαντικά και το κόστος δανεισμού της χώρας. Για πόσο καιρό θα μπορεί η Ελλάδα να δανείζεται με επιτόκια πάνω από 4% και 5%;  

Ας τα λάβουμε λοιπόν όλα αυτά σοβαρά υπόψη και ας γίνει πιο συνετή η δημοσιονομική μας πολιτική, ώστε να μην μπλέξουμε στο μέλλον σε περιπέτειες.

ΑΡΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΑΜΕΣΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ 6 ΒΑΘΜΩΝ

 Εκατοντάδες χιλιάδες φίλαθλοι του ΑΡΗ είναι εξοργισμένοι με την έωλη και σκανδαλώδη απόφαση της επιτροπής εφέσεων της ΕΠΟ να αφαιρέσει 6 βαθμούς από την ποδοσφαιρική ομάδα του Άρη πριν την έναρξη του φετινού πρωταθλήματος.

Οι δικαστές της ΕΠΟ υπάγονται μεν στο υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά διορίζονται απευθείας από την εκτελεστική επιτροπή της ΕΠΟ, η οποία είναι γνωστό τοις πάση ότι ελέγχεται από γνωστά επιχειρηματικά συμφέροντα. Γενικότερα,  οι γκρίζες μέθοδοι και διαδικασίες που ακολουθούνται έχουν επανειλημμένως εκθέσει και δυσφημίσει διεθνώς τη χώρα μας, με αποτέλεσμα η ελληνική ομοσπονδία να είναι τα τελευταία χρόνια υπό τη στενή επιτήρηση της FIFA και της UEFA.

Η υπόθεση είναι τόσο ξεκάθαρη όσο και αστεία. Το 2018, ένας 17χρονος Σκοπιανός ποδοσφαιριστής, ο Μπόρσε Λάσκοφ, δεν προήχθη τελικά στην αντρική ομάδα του Άρη και πλαστογράφησε ο ίδιος το δελτίο στην υπηρεσία μετανάστευσης, ώστε να πάρει άδεια παραμονής στην Ελλάδα. Δεν έπαιξε ποτέ στον Άρη και φυσικά ο Άρης δεν αποκόμισε κανένα όφελος από τον ποδοσφαιριστή. Ο ίδιος ο ποδοσφαιριστής μάλιστα εμφανίστηκε ενώπιον των δικαστών κατά την εκδίκαση της υπόθεσης και παραδέχθηκε την πράξη του.

Τόσο όμως η επιτροπή δεοντολογίας όσο και η επιτροπή εφέσεων αγνόησαν επιδεικτικά τον μάρτυρα όσο και το πασιφανές της υπόθεσης και τιμώρησαν τον Άρη, αφαιρώντας του 6 βαθμούς από το νέο πρωτάθλημα. Ενώ η ιστορία εκτυλίχθηκε το 2018, η υπόθεση κρατήθηκε μυστηριωδώς 3 χρόνια στο συρτάρι και εκδικάστηκε πριν λίγους μήνες, κατά τη διάρκεια της περυσινής σεζόν. Η τιμωρία όμως θα εφαρμοστεί φέτος!

Είναι φανερό σε όποιον γνωρίζει τα του ελληνικού ποδοσφαίρου ότι η απόφαση περιέχει δόλο, με σκοπό να πλήξει τον Άρη, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει δυναμώσει αγωνιστικά και επιχειρηματικά έναντι των ανταγωνιστών του.

Μιλάμε για μια ανώνυμη εταιρεία η οποία ενδέχεται να χάσει εκατομμύρια ευρώ σε περίπτωση που δε συμμετάσχει την επόμενη χρονιά στην Ευρώπη λόγω της τιμωρίας.

Όσον αφορά το ελληνικό πρωτάθλημα, γίνεται ξεκάθαρο πως δε διεξάγεται επί ίσοις όροις αν ισχύσει η αφαίρεση βαθμών. Έτσι τορπιλίζεται και η προσπάθεια της πολιτείας να αναδιαρθρώσει και να αναβαθμίσει το χώρο του ποδοσφαίρου.

Η ποινή είναι αστήριχτη από νομικής, επιχειρηματικής και ηθικής βάσεως. Δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να ξεκινήσει το πρωτάθλημα αν δεν εκλείψει η αφαίρεση βαθμών για τον ΑΡΗ.

Ας ελπίζουμε πως θα αποκατασταθεί η αδικία.

Ποιός είναι ο ανώτατος εφικτός αριθμός εμβολιασθέντων?

Ας βάλουμε κάτω τους αριθμούς:

Πληθυσμός Ελλάδος (10,8 εκ στην απογραφή του 2011

μείον 300 χιλ περισσότεροι θάνατοι μέχρι σήμερα) 10,5 εκ

Μείον: Έλληνες που έφυγαν στο εξωτερικό λόγω κρίσης 0,5 εκ

Μείον: Ανήλικός πληθυσμός 2 εκ

Μείον: Νοσήσαντες από Covid εντός του 2021 0,3 εκ

Μείον: Άνθρωποι που δεν μπορούν να εμβολιαστούν, βάσει ιατρικής γνωμάτευσης 0,3 εκ (εκτιμ)

Ο ανώτατος λοιπόν αριθμός των ανθρώπων που μπορούν να εμβολιαστούν δεν ξεπερνάει τα 7,5 εκατ. Αυτός είναι ένας ρεαλιστικός και πολύ φιλόδοξος στόχος.

Ο στόχος για 8-8,5 εκατ εμβολιασμούς που ακούγεται από επίσημα χείλη τις τελευταίες ημέρες είναι απλά εκτός πραγματικότητας.

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΕΙΝΑΙ ΠΩΣ Θ' ΑΝΤΕΞΟΥΜΕ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ

* Το Χρηματιστήριο Αθηνών και η αγορά των ομολόγων διανύουν φάσεις αντίρροπες. Ωστόσο, αν απωκοδικοποιήσουμε τα μηνύματα, που στέλνουν οι αγορές, θα δούμε πως πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου μηνύματος. 

Το μεν Χρηματιστήριο καταγράφει πτώση, η οποία οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Πρώτον, το αίτημα ανακεφαλαιοποίησης μετόχων της Πειραιώς αναλύεται από την αγορά ως μια οιονεί ανακεφαλαιοποίηση και άλλων τραπεζών. Οι τραπεζικές μετοχές καταγράφουν πτώση εξαιτίας του φόβου της αύξησης των κόκκινων δανείων και των οικονομικών συνεπειών της κρίσης του κορονοϊού. Επίσης, στο κλίμα αυτό προστίθεται η τουρκική προκλητικότητα και η ύφεση, η οποία θα είναι υψηλή, εξαιτίας της πτώσης του τουρισμού στη χώρα μας. 

Από την άλλη έχουμε χαμηλά επιτόκια στα ομόλογα. Το γεγονός αυτό είναι η άλλη όψη του νομίσματος. Οι αγορές προεξοφλούν πως σε βάθος χρόνου η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει στην ανάκαμψη και θα επιτύχει ικανούς ρυθμούς ανάπτυξης. Επίσης, γνωρίζουν πως το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού χρέους είναι δάνεια από τoν ESM (Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης) διάρκειας 30 ετών και άνω με πολύ χαμηλό επιτόκιο. Άρα, η χώρα δεν κινδυνεύει με χρεοκοπία τα επόμενα χρόνια.

* Συνέντευξη στο BNB Daily, δημοσιευμένη στις 27/10/2020

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΜΗΔΕΝΙΚΆ ΕΠΙΤΟΚΙΑ. ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΟ 2021

 Οι επενδυτές έδωσαν χθες ψήφο εμπιστοσύνης στη χώρα μας μέσα από τη δημοπρασία εντόκων γραμματίων διάρκειας ενός έτους, στην οποία προχώρησε ο ΟΔΔΗΧ. Συγκεκριμένα, το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 0% έναντι 0,25% στην προηγούμενη αντίστοιχη δημοπρασία του Ιουνίου. 

Εκτός όμως ότι είναι θετικό σημάδι για την ελληνική οικονομία, σίγουρα βοηθά το γεγονός ότι διεθνώς διανύουμε μια φάση μηδενικών επιτοκίων. Το στοίχημα για την ελληνική οικονομία θεωρώ πως είναι το 2021. Φέτος θα υπάρξει ένα ταμειακό έλλειμμα περίπου €20 δισ., ενώ στον προϋπολογισμό προβλέπεται ισορροπία την επόμενη χρονιά. Αν όμως υπάρξει δεύτερο κύμα κορονοϊού και πτώση του τουρισμού το επόμενο έτος, τότε θα υπάρξει πρόβλημα. 

Θετικό σημάδι είναι και η χθεσινή ανοδική αντίδραση του χρηματιστηρίου, εστώ και με δυσκολία. Λογικά το προσεχές διάστημα θα έχουμε θετικά νέα, κάτι που εικάζω πως θα οδηγήσει υψηλότερα τον Γενικό Δείκτη.

ΓΙΑΤΙ ΠΕΦΤΕΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

Το Χρηματιστήριο Αθηνών εξακολουθεί να χάνει έδαφος στις τελευταίες συνεδριάσεις. Από την αρχή μάλιστα της πανδημίας καταγράφει απώλειες 30%.

Είναι αρκετοί οι λόγοι, που οδηγούν σε πίεση τις τιμές των μετοχών.

Πρώτον, υπάρχει μεγάλη ανησυχία διεθνώς για την αύξηση των κρουσμάτων του κορονοϊού στις ΗΠΑ και σε διάφορες χώρες. Επομένως, κανείς δεν ξέρει πως θα εξελιχθούν τα πράγματα από το φθινόπωρο. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, η ύφεση θα είναι βαθύτερη το 2020 και η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας αναμένεται πιο αργή από το 2021.

Δεύτερον, τα πρώτα στοιχεία από τις τουριστικές κρατήσεις δεν είναι ενθαρρυντικά. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για μείωση 70% στον τουρισμό συγκριτικά με το 2019, τότε η ύφεση για τη χώρα μας θα είναι διψήφια. Επιπλέον, το έλλειμμα στον προϋπολογισμό θα ξεπεράσει τα €10 δις (σήμερα ανέρχεται σε €7,5 δις).

Τρίτον, οι τραπεζικές μετοχές είναι υπό πίεση λόγω της αναμενόμενης αύξησης των κόκκινων δανείων, παρά την τεράστια ένεση ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Όλα τα παραπάνω έχουν προεξοφληθεί από την αγορά. Από εδώ και στο εξής θα χρειαστούν καλές ειδήσεις για να αναστραφεί το κλίμα και να ανακάμψει το χρηματιστήριο.